Umowa licencyjna

Twórcy szukają różnych dróg uzyskania dochodu z wykorzystaniem stworzonych przez siebie utworów. Nie zawsze jednak chcą pozbywać się swoich praw na stałe. Ich wartość może przecież wzrosnąć z czasem. Bywa, że twórcy chcą mieć pewną kontrolę nad utworami, którą co do zasady tracą przenosząc prawa majątkowe na nabywców. Tak jak rzeczy fizyczne mogą zostać oddane pod najem, podobnie można zrobić z posiadanymi autorskimi prawami majątkowymi. Odpowiedzią na potrzeby twórców jest umowa licencyjna.

Specyfika umowy licencyjnej

Na najbardziej podstawowym poziomie licencja to umowa, która sprowadza się do udzielenia zgody podmiotowi trzeciemu do wykorzystania utworu. W przeciwieństwie do przeniesienia praw autorskich, co do zasady twórca, lub inny właściciel praw nie traci tu swoich przywilejów. Stronami umowy są licencjobiorca (podmiot nabywający licencję) oraz licencjodawca (twórca lub inny podmiot udzielający licencji). Umowa licencyjna nie musi przybierać formy oddzielnej umowy i w praktyce często jest częścią np. umowy o dzieło czy umowy o świadczenie usług.

Umowa licencyjna dotyczy tylko wskazanego w niej zakresu, który strony uzgadniają wskazując pola ekspozycji. Nie ma przy tym miejsca na domniemania. Jeżeli pole eksploatacji nie zostało wyraźnie wskazane, to uznajemy, że umowa go nie obejmuje. Oznacza to, że elementem koniecznym umowy jest wskazanie chociaż jednego pola eksploatacji.

Co ciekawe, ustawodawca przewiduje domniemanie licencji. Oznacza to, że jeżeli w umowie dotyczącej praw autorskich nie postanowiono wprost, że dotyczy ona przeniesienia praw, to z mocy prawa jest to umowa licencyjna.

Umowa licencyjna – czas trwania i zakres terytorialny

Umowa licencyjna może zostać zawarta na dowolny, określony przez strony okres. Także określenie obszaru terytorialnego na którym obowiązuje może zostać opisane wedle woli stron. Jeżeli jednak umowa nie precyzuje tych kwestii, przyjmujemy, że licencja obejmuje okres pięcioletni oraz terytorium państwa w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę. Co istotne, strony mają możliwość zawarcia umowy na czas nieokreślony a zakres terytorialny ustalić jako nieograniczony.

Jeżeli licencji udzielmy na okres przekraczający pięć lat, to po jego upływie uważa się ją za licencję udzieloną na czas nieokreślony.

Oznaczenie stron i przedmiotu umowy licencyjnej

Podobnie jak przy wpisie na temat umowy o przeniesieniu praw autorskich warto przypomnieć, że jedną z istotniejszych składowych dobrej umowy jest dbałość o takie jej części składowe jak odpowiednie, wyczerpujące oznaczenie stron i pełnomocników czy określenie przedmiotu umowy. Niejednokrotnie to właśnie te aspekty są przedmiotem sporu.

Wynagrodzenie

Umowa licencyjna powinna jak najbardziej szczegółowo określać kwestię wynagrodzenia dla licencjodawcy. Może być to kwota ryczałtowa, albo też zależeć od wpływów jakie osiągnie licencjobiorca. W tym drugim przypadku warto zobowiązać licencjobiorcę do przesyłania okresowych raportów.

Oczywiście licencja nie musi wiązać się z wynagrodzeniem i jeżeli tylko taka jest wola licencjodawcy to istnieje możliwość udzielenia licencji bezpłatnie. Taką okoliczność należy wyraźnie określić w umowie.

Rodzaje licencji

Najbardziej podstawowe rodzaje licencji to licencja wyłączna i niewyłączna.

Licencja niewyłączna wyróżnia się tym, że licencjobiorca nie uzyskuje wyłączności na korzystanie z utworu w zakresie opisanym w umowie. Oznacza to, że właściciel praw autorskich może udzielić dowolną ilość tego typu licencji na tych samych polach eksploatacji. Jest to oczywiście rodzaj umowy licencyjnej, który zazwyczaj najchętniej wybierają twórcy. Licencja tego typu może zostać udzielona w dowolnej formie.

Licencja wyłączna polega natomiast na tym, że licencjobiorca uzyskuje monopol na wykorzystanie utworu na opisanych w umowie polach eksploatacji. Właściciel praw nie może więc udzielić kolejnych licencji w tym zakresie. Dla umowy licencyjnej tego typu wymagamy co najmniej formy pisemnej. W przeciwnym razie uznamy ją za nieważną.

Powyżej opisaliśmy model ustawowy. Poza nim istnieją tzw. wolne licencje, czyli takie, które pozwalają wszystkim na nieograniczone, bezpłatne i niewyłączne korzystanie z utworów.

Poza powyższymi istnieje wiele innych, pomniejszych „mutacji” umów licencyjnych. Przykładem może być np. popularna wśród programów komputerów licencja typu Adware, która pozwala na darmowe korzystanie z programu przez użytkownika pod warunkiem, że posiadacz prawa może umieszczać w nim reklamy podmiotów trzecich.

Umowa licencyjna – wypowiedzenie

Oczywiście umowa licencyjna powinna szczegółowo regulować kwestię wypowiedzenia, w tym przewidywać stosowne terminy. Pominięcie tej kwestii automatycznie sprawi implementację zasady przewidzianej w ustawie. Twórca będzie mógł wypowiedzieć umowę zawartą na czas nieokreślony na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego.

Edyta Duchnowska

Jest mi niezmiernie miło, że trafiłeś na mojego bloga. Nazywam się Edyta Duchnowska i jestem radcą prawnym i prowadzę Kancelarię Radcy Prawnego Edyta Duchnowska. Jeżeli masz jakieś pytania to możesz do mnie napisać: edyta@duchnowska.pl albo zadzwonić 602378913.