Jeszcze niedawno wydawało się, że programy komputerowe (w tym gry), Internet i cała rzeczywistość wirtualna to obiekt zainteresowania wąskiego grona osób. Traktowane były jako pewien równoległy świat, który nie ma znaczącego wpływu na życie codzienne większości ludzi. Ze względu na ogromne możliwości oprogramowania stało się ono jednak codziennym narzędziem pracy i rozrywki znacznej części osób. W ostatnich latach informatyzacja wszelkich dziedzin życia dodatkowo znacząco przyspieszyła, ze względu na popularyzacje smartfonów. Warto jednak pamiętać, że każda aplikacja ma swojego twórcę, któremu przysługują prawa autorskie do programu komputerowego.
Prawa autorskie do programu
Program komputerowy stanowi utwór podlega niemal takiej samej ochronie jak każdy inny utwór, o czym wprost stanowią przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Nieco problematyczne jest natomiast samo pojęcie programu komputerowego. Prawo autorskie nie zawiera definicji programu, w związku z czym w praktyce mogą powstać wątpliwości co do przedmiotu ochrony. Najczęściej przyjmuje się, że ochronie podlega kod źródłowy lub też kod wynikowy programu.
Ochronie podlegać może również warstwa wizualna programu, w tym interfejs. Muszą jednak stanowić wyraz twórczości swojego autora tak jak każdy utwór. Istotna jest tu więc oryginalność tych elementów, wynikająca z indywidualnego charakteru działalności twórcy. Trzeba zaznaczyć, że wykazanie oryginalności interfejsu oprogramowania może być niekiedy trudne. Jest to bowiem element typowo użytkowy, umożliwiajacy korzystanie z funkcjonalności programu i często jest oparty na pewnym standardzie danego rodzaju programu.
Prawa autorskie do programu – komu przysługują
Prawa autorskie do programu przysługują co do zasady jego wszystkim twórcom. Oczywiście w zakresie praw majątkowych mogą zostać przeniesione na jakikolwiek podmiot trzeci w ramach umowy. Zwykle jest to jednocześnie umowa regulująca również samo stworzenie programu na zamówienie. Najczęściej prawa do programu podlegają natomiast licencji. W przypadku programu stworzonego przez pracownika prawa autorskie na zasadach ogólnych przejdą na pracodawcę – więcej na ten temat znajdziesz we wpisie „Utwór pracowniczy”
Prawa autorskie do programu – zakres ochrony
Ochrona praw autorskich do programu obejmuje trzy aspekty. Pierwszym jest trwałe lub czasowe zwielokrotnianie programu w całości lub w części w jakikolwiek sposób w zakresie w jakim dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu jest to niezbędne. Kolejnym jest tłumaczenie, przystosowywanie, zmiana układu lub jakakolwiek inna zmiana w programie. Ostatnim aspektem ochrony jest rozpowszechnianie programu, w tym użyczenie oraz najem programu lub jego kopii.
Co istotne, pierwsze dwa aspekty ochrony nie wymagają odrębnej zgody autora, jeśli dokonuje ich osoba uprawniona do korzystania z programu zgodnie z jego przeznaczeniem i jest to niezbędne do korzystania z programu. Obejmuje to również poprawianie błędów programu.
Zezwolenia nie wymaga również m.in. sporządzanie kopii zapasowej programu jeśli jest to niezbędne do korzystania z niego, testowanie funkcjonowania programu w celu poznania jego zasad, zwielokrotnianie lub tłumaczenie kodu jeśli jest to niezbędne do uzyskania informacji niezbędnych do osiągnięcia współdziałania z innymi programami. Czynności te są dozwolone bez zgody autora tylko jeśli programu używa osoba już uprawniona do korzystania z niego.
Prawa autorskie do programu – pomysł na program
Warto pamiętać, że ochronie nie podlega w żadnym stopniu pomysł na program, który nie został w żaden sposób uzewnętrzniony. Jeśli natomiast twórca sporządzi dokumentację projektową oprogramowania to jak najbardziej będzie ona chroniona prawem autorskim.
Ponieważ prawa autorskie do programu obejmują przede wszystkim jego kod nieco specyficzne jest tu stosowanie ochrony przed plagiatem. O ile program komputerowy może zostać splagiatowany, to o takim naruszeniu będziemy mówić w zasadzie tylko jeśli użyto oryginalnego kodu. Konkurent może natomiast samodzielnie napisać swój program o takich samych funkcjach. Nie ma przeciwskazań do tego, żeby wiele programów odpowiadało na te same potrzeby użytkowników. W praktyce na rynku funkcjonuje i może funkcjonować wiele programów stanowiących np. edytory tekstu czy przeglądarki internetowe.
Oczywiście nie ma przeszkód do dochodzenia naruszeń praw autorskich do poszczególnych elementów programu jako całości – np. warstwy audio czy graficznej.
Prawa autorskie do programu komputerowego podlegają w znacznej części regułom ogólnym ochrony prawnoautorskiej. Ochronie podlega co do zasady kod programu, jednak mogą zostać nią objęte również inne elementy całości – jak grafika czy dźwięk, a w niektórych przypadkach również interfejs. Ochronie nie podlega natomiast sam nieutrwalony pomysł na program.
Jest mi niezmiernie miło, że trafiłeś na mojego bloga. Nazywam się Edyta Duchnowska i jestem radcą prawnym i prowadzę Kancelarię Radcy Prawnego Edyta Duchnowska. Jeżeli masz jakieś pytania to możesz do mnie napisać: edyta@duchnowska.pl albo zadzwonić 602378913.
Brak komentarzy